Të internuarat e kampeve komuniste kujtojnë fëmijërinë e humbur
Regjisori Bujar Alimani ka kapur dëshmitë e grave që kaluan fëmijërinë e tyre të internuara në një kamp pune në Shqipërinë komuniste për dokumentarin e tij të ri, “Fluturat”.
Jeta e 21 grave të lindura apo të internuara në kampin e punës së Gradishtës në jug të Shqipërisë ishte fokusi i dokumentarit “Fluturat” të Bujar Alimanit, i cili u shfaq premierë të martën në mbrëmje në Tiranë.
Alimani i tha BIRN në një intervistë se filmi ishte “një mënyrë për t’u kërkuar falje” viktimave të komunizmit, për të cilët ai beson se meritojnë një ndjesë nga shoqëria shqiptare.
“Të gjithë duhet ta bëjnë këtë, jo vetëm ata që kryen krime, por edhe ata që nuk folën, ata që qëndruan indiferentë dhe ata që i miratuan ato. Mendoj se si shqiptar, ky film është ndjesa ime për këta njerëz,” tha ai.
“Po kuptoj me kalimin e kohës se jam duke bërë një pastrim, një katharsis shpirtëror dhe unë isha shumë i ri në atë sistem, nuk isha anëtar i asnjë organizate [komuniste], asgjë. Por kjo është detyra juaj, është detyrimi juaj ndaj historisë së vendit tuaj,” këmbënguli ai.
Gratë që u internuan në kampin e punës në Gradishtë ishin fëmijë të njerëzve që ishin akuzuar për krime kundër regjimit represiv komunist, ose të afërm të atyre që ishin arratisur nga Shqipëria. Disa prej grave lindën në kamp, ndërsa të tjerat u dërguan atje me nënat e tyre kur ishin të vogla.
Familje të tëra u internuan në kampin e Gradishtës, thotë në film Fatmira Bajo: “Imagjinoni një fëmijë rreth 12 vjeç, gjyshen time të vjetër, mamanë shtatzanë dhe dy motrat e mia më të vogla”.
Të internuarit kishin disa të drejta dhe lejohej të dilnin nga kampi vetëm me leje – për të punuar në punë që u caktoheshin nga autoritetet ose për fëmijët që shkonin në shkollë.
Por ata konsideroheshin “armiq të popullit” nga komunistët. Ata jetonin në baraka të improvizuara dhe nuk kishin të drejtën e arsimimit pas moshës 14 vjeç, kur duhej të shkonin të punonin në ara.
Dokumentari ka përdorur pamje të arkivave për të treguar se si jetonin të internuarit dhe se si gratë kryenin punë të rënda në bujqësi. Njëra prej tyre, Eva Pervizi përshkruan kushtet tejet të vështira: “Litari i thesit më futej thellë në shpatull. Balta. Na caktuan të hapnim kanale me lopata dhe shata. I ftohti. Lagështira. Çizmet tona nuk e mbanin kurrë ujin jashtë”.
‘Njoha jetën e tyre’
Regjisori Bujar Alimani me protagonistet e dokumentarit “Fluturat”. Foto kortezi: Bujar Alimani.
Alimani është nga Patosi, jo larg nga kampi i Gradishtës. Ai iku nga Shqipëria në vitin 1992 për në Greqi dhe gjatë tetë viteve të fundit ka jetuar në Shtetet e Bashkuara.
“Kam shok një djalë që e takova në Shtetet e Bashkuara, ku unë jetoj. Ai kishte lindur dhe ishte rritur në kampin e Gradishtës, ndërsa familja e tij e kishte origjinën nga veriu. Kështu u interesova të dija për jetën e tyre,” tha ai.
Alimani e dinte ndërkohë që njerëzit e persekutuar nga sistemi komunist dërgoheshin në kampe internimi, por shoku i tij i tha shumë më tepër.
“Njoha përditshmërinë e tyre, stinët, mënyrën e jetesës, mënyrën e të jetuarit, fejesat, martesat, vdekjet. Shumë prej tyre ishin internuar për shkak se prindërit apo gjyshërit e tyre ishin të arratisur [nga Shqipëria], bënin jetë paralele në Perëndim dhe ishte shumë e çuditshme; a komunikonin me njëri-tjetrin, a sillnin gjëra, a i lejonte sistemi letrat, a e mernin vesh ata që gjyshi që ishte arratisur kishte vdekur?” pyet ai.
Ai zbuloi se zakonisht të internuarit e mësonin se i afërmi i tyre kishte vdekur, por shumë kohë pasi kjo kishte ndodhur.
‘Shqipërisë i vjen turp për kujtimet e saj’
Regjisori Bujar Alimani gjatë xhirimeve. Foto kortezi: Bujar Alimani.
Alimani thotë se beson se Shqipëria ka një problem me kujtesën kolektive të viteve komuniste. Dosjet e mbajtura nga regjimi i rrëzuar nuk janë hapur plotësisht për publikun, duke e bërë të vështirë krijimin e një panorame të plotë të asaj që ndodhi.
“Përsa kohë që dosjet e komunizmit nuk janë hapur, Shqipëria po i fshihet kujtimeve të veta,” tha ai.
“Ka turp për kujtimet e saj. Sigurisht, moshapja e dosjeve për kaq kohë çfarë tregon? E vërteta po fshihet”.
Pasi punoi ngushtësisht me ish-të internuarat, Alimani thotë se gjëja që i mbajti ato ishte “ndjenja e unitetit mes njëra-tjetrës” dhe “dinjiteti njerëzor”.
Shumica e grave u larguan nga vendi në vitet ’90, pas rënies së komunizmit.
“Disa prej tyre ia kanë mbyllur derën Shqipërisë dhe nuk duan t’ia dinë më për të dhe kjo për arsye të kuptueshme, vuajtjet që kanë kaluar. Disa prej tyre i kishin prindërit në burgje në Spaç dhe Burrel dhe disa prej tyre u pushkatuan,” tha ai.
“Njëra prej grave po më thoshte që ‘e shoh Gradishtën në ëndërr’. Pra, si mund ta kalosh këtë gjë, si mund t’i vendosësh kapakun?” pyet ai.
“Ti e jetove jetën tëndë atje…ata të morën rininë, morën gjithçka. E shkuara, edhe kur nuk mbahet mend drejtpërdrejt, është brenda jush”.
Kreu i PD-së, Sali Berisha ka deklaruar se në protestën kombëtare të opozitës më 22 Dhjetor, do t’i jepet ultimatum kryeministri Edi Rama për t’u larguar.
“I japim ultimatumi Edi Ramës, duhet të largohet. Dorëheqja e Edi Ramës është kusht që Shqipëria të gjejë paqen që meriton”, tha Berisha.
Duke shtuar se: “Rama urdhëroi deputetët e tij që të mos lejonin heqjen e imunitetit të Lubi Ballukut, për faktin e vetëm që nëse Lubia ka 300 apartamente, Rama ka minimum 1000.
Nëse Lubia ka 2-3 vila, Rama është pronar në resorte të tëra turistike”. gsh
Rama rrugën ligjore e mbylli. E mbylli sepse në këtë vend, si fjalë e fundit është Gjykata Kushtetuese të cilën ai, po të përdor një term figurativ, e ekzekutoi të parën dhe e asgjësoi me korrupsion të paimgjinueshëm. Kështu që zgjidhja e vetme ligjore dhe kushtetuese është qytetari shqiptar me revoltën dhe zemërimin e tij. Ai tani ka të drejtë në ligj, kushtetutë e moral, të marrë çdo hap, të përdorë çdo mjet për largimin e kësaj bande nga pushteti, pasi kjo bandë është faktuar se nuk ka asnjë legjitimitet.
Dua të ju them qytetarëve, siç dëgjuan për AKSHI-n, kopshtin privat të Edi Ramës, që është një dosje edhe më e zezë se sa tuneli i Llogarasë dhe dosjet që janë paraqitur gjer sot për Lubi Ballukun, por ndër të tjera, tek AKSHI është një ndër mekanizmat kriminal më kryesorë të grabitjes së votës. Aty është gatuar dhe fermentuar i tërë procesi i manipulimit dhe plaçkitjes së votave të shqiptarëve. dosja.al
Nga protesta para Kryeministrisë e Lëvizjes ‘Shqipëria Bëhet’, Adriatik Lapaj lëshoi një lumë me akuza në drejtim të kryeministrit Edi Rama.
Ai tha se Rama ka vjedhur masivisht shqiptarët.
“Ftoj qytetarët të bashkohen dhe që Rama të dorëhiqet. Premtimet që dha, Rama gënjeu dhe nuk i mbajti
Është koha që brezi i ri të bashkohet. Është koha e së mirës kundër së keqes. Nuk trembem nga procedimet penale.”, tha Lapaj. bw
Gazetari Artan Hoxha foli mbi dosjen Balluku, mbrëmjen e sotme në “Kjo Javë”.
Teksa po shprehej mbi korrupsionin e Ballukut nga ekstratet e dosjes së publikuar në media, Hoxha tha se Balluku është mes zgjedhjes së një tmerri pa fund ose një fundi të tmerrshëm.
Më tej ai mori 3 rastet e forta të këtij viti, Veliaj, Balluku dhe AKSHI që sipas tij janë 3 rrënjët kryesore të pushtetit të Edi Ramës.
“Balluku sot mund të zgjedhë një tmerr pa fund ose një fund të tmerrshëm. Tmerri pa fund është rruga ku përpiqesh të shpëtosh, por zhytësh edhe më shumë. Fundi i tmerrshëm është dorëzimi i menjëhershëm dhe arrestimi,
Rama jo është pranë, por ai po përpiqet të vonojë vajtjen e tij në SPAK. Ngjarjet e këtij viti, nisi me Erion Veliajn, vazhdoi me Ballukun, dhe përfundoi me AKSHI-n.
Tre rrënjët kryesore që mbanin trungun e pushtetit të Edi Ramës. Dhe janë qarku më i madh në vend që s’ka ndodhur të fitojë 12 mandate, dhe na solli Zengjinenë në parlament”- shprehet Artan Hoxha.
Kërkesa u bë nga anëtarët demokratë të Këshillit, e pas shqyrtimit Këshilli vendosi që mund ta marrin USB me 10 mijë faqe, por të ruajnë sekretin hetimor dhe të mos bëjnë publike përmbajtje nga dosja hetimore për Zv. kryeministren Belinda Balluku.
TIRANË- Këshilli i Mandateve ka vendosur që anëtarët të marrin me vete USB me prova për dosjen ‘Balluku’. Kërkesa u bë nga anëtarët demokratë të Këshillit, e pas shqyrtimit Këshilli vendosi që mund ta marrin USB me 10 mijë faqe, por të ruajnë sekretin hetimor dhe të mos bëjnë publike përmbajtje nga dosja hetimore për Zv. kryeministren Belinda Balluku.
Ndërkohë gjatë mbledhjes së Këshillit të Mandateve, avokati i Ballukut ka kerkuar 3 jave kohe te njihet me dosjen, por prokuroret e SPAK ka thënë se mund të marrë 5 ditë kohë maksimumi. Ndërkohë, PS ka propozuar që mbledhja të shtyhet më datë 19 janar./Dosja.al
Anëtarët e Këshillit të Mandateve dhe Imunitetit po diskuton mundësinë shtyrjes së mbledhjes për diskutimet për heqjen e imunitetit të Belinda Ballukut.
Burime nga mbledhja me dyer të mbyllura bëjnë të ditur se Partia Demokratike kërkon që mbledhja të zhvillohet më 22 dhjetor, ndërsa mazhoranca kërkon mbledhja të shtyhet deri në janar.
Avokati i Belinda Ballukut, Adrian Kalia ka kërkuar 3 javë kohë për t’u njohur me dosjen, ndërsa prokurorët e SPAK kanë argumentuar se 3-5 ditë janë të mjaftueshme dhe se brenda këtij afati kohor mund të zhvillohet sërish mbledhja.
Më herët Prokurorët e SPAK, kanë deklaruar në mbledhjen e Këshillit të Mandateve se USB-ja me provat dhe aktet e depozituara në Kuvend për heqjen dhe më pas arrestimin e mandatit të Ballukut mund të aksesohet vetëm nga anëtarët e këtij Këshilli.
Burime për Panorama Online bëjnë të ditur nga mbledhja se opozita kërkon që materialet t’i shqyrtojë pas mbledhjes, ndërkohë nga ana tjetër socialistët kërkojnë që asnjë material i sjellë nga SPAK të mos dalë mbledhja.
Prokurorët e SPAK kanë deklaruar në mbledhje se materialet anëtarët e Këshillit të Mandateve mund t’i marrin provat me vete.
Ndërkohë që Kryetari i Grupit Parlamentar të Partisë Socialistë, Taulant Balla ka deklaruar se materialet t’i jepen anëtarëve demokrat në Këshillin e Mandateve, por të mos dalin nga salla.
Avokati i Belinda Ballukut, Ardian Kalia kërkon shtyrjen e mbledhjes, me argumentin se i nevojitet me shume kohe për t’u njohur me materialin.
Po ashtu mësohet se palët po diskutojnë edhe mundësinë e shtyrjes së mbledhjes për Këshillin e Mandateve dhe Imunitetit.
Partia Mundësia mbajti një protestë këtë të premte jashtë ambienteve të Kryesisë së Kuvendit të Shqipërisë, ndërkohë që brenda saj mbahej mbledhja e Këshillit të Mandateve dhe Imuniteteve për të shqyrtuar kërkesën e Prokurorisë së Posaçmes, SPAK, për heqjen e imunitetit të zv. kryeministres Belinda Balluku.
I pranishëm në protestën e thirrur nga partia Mundësia ishte edhe kandidati i pavarur për Bashkinë e Tiranës, Florjan Binaj.
Për Florjan Binajn, protestat janë “detyrë bazë e çdo qytetari që nuk pranon të nëpërkëmbet, të vidhet dhe të nënçmohet”. bw
Prej më shumë se 4 orë, që kur nisi mbledhja e qeverisë, Belinda Balluku për të cilën SPAK kërkon arrestimin, ajo vazhdon të qëndrojë në zyrën e saj në kryeministri.
Edhe pse mbledhja e qeverisë përfundoi, kryeministri dhe ministrat u larguan, numri dy i qeverisë vazhdon të jete ende aty.
Madje pas disa orësh kryeministri Edi Rama është rikthyer sërish në Kryeministri. Ai është parë jashtë ambienteve të kryeministrisë, teksa ka qëndruar brenda në makinë për rreth 15 minuta duke folur në telefon. gsh
Kryetari i PD-së, Sali Berisha ka renditur pasuritë sipas tij marramendëse të Belinda Ballukut, për të cilën SPAK kërkon arrestimin e saj.
Ai tha se ajo disponon 300 apartamente dhe konto bankare ndërsa shtoi se ka dhe dy jahte.
“Kanë vjedhur qytetarët. Cili shqiptar mund të mendonte se ajo ka 300 apartamente të grabitura, të blera në këtë mënyrë? Cili? Po jahtet? Dy jahtet. Po vilat? Po kontot bankare me dhjetëra në mos qindra milionë. Këta nuk kuptojnë, t’i falen zotit që Shqipëria nuk ka dënimin me vdekje, sepse meritonin cdo dënim kapital. Vinoteka e Ramës te Agasi, 4 mln euro me shishe 33-35 mijë euro, 70 vjeçare. Kamerat e Agasit tregojnë se aty faleshin ministra e zyrtarë të tjerë, Rama e kishte si shtëpinë e dytë. Ku është Agasi sot. Shteti ka rënë. Rama duhet të japë dorëheqjen, Lubia ka vjedhur por ka zbatuar urdhërat e tij”, tha Berisha. bw
Kreu i Partisë “Mundësia”, Agron Shehaj në një deklaratë për mediat ka theksuar se nuk është lejuar në mbledhjen e Këshillit të Mandateve për çështjen e Ballukut.
Shehaj u shpreh se synojnë që të mbajnë të fshehur kërkesën e SPAK.
Gjithashtu hodhi akuza se Balla ka urdhëruar që në mbledhje të jenë vetëm anëtarët.
“Kanë vendosur dhe duan të bëjnë gjithçka për të mbuluar atë që po ndodh. Duan të mbajnë të fshehur kërkesën e SPAK-ut. Unë kam të drejtë të jem pjesë e Këshillit të Mandateve. Jemi parti politike dhe kemi nevojë të përfaqësohemi. Balla, në asnjë mënyrë, dhe anëtarët e tjerë që janë aty, u tha se nuk lejohen të tjerët. Ky është preteksti që e kanë kërkuar prokurorët. Kjo është hera e parë që e mbajnë mbledhjen me dyer të mbyllura. Kjo është e mbyllur!
Balluku thotë në përgjigje: është vendosur tenderi nga Rama. S’ka më kufi mes krimit dhe shtetit. Një qytetar shqiptar nuk e di më se kujt t’i drejtohet ditën kur ka nevojë për mbrojtje. Kujt t’i kërkojë të mbrohet, policit që e merr peng?
Unë kam bërë edhe kërkesë që të jem në Këshill. As këtë nuk e bënë. Është e qartë që duan ta mbyllin çështjen. Nuk dihet se cilat janë argumentet që ka SPAK. Po kërkohet arresti i Ballukut. Ajo duhet të dalë para drejtësisë.”, tha Shehaj. bw
Kreu i Partisë “Mundësia”, Agron Shehaj vijon të qëndrojë prej më shumë se një ore jashtë dyerve ku mbahet mbledhja për zëvendëskryeministren Belinda Balluku.
Ai ka hedhur akuza se kryeministri Edi Rama synon të mbrojë veten e tij.
Po ashtu ai ngriti shqetësimin për presion nga ana e gardistëve.
“Filloi presioni, dhe këtu ka njerëz të ndershëm por ka edhe palaço. Vijnë këtu dhe fillojnë presionin. Ka gardistë të ndershëm por ka edhe palaço që vijnë bëjnë presionin. Mendojnë se do jenë përgjithmonë në pushtet. Por do ju vijë dita dhe po ju vjen shumë shpejt në fakt. Ku është shefi? Mund ta thërrisni? Jeni të Gardës edhe ju? Mund ta thërrisni shefin? Nëse është normale që garditëst të kalojnë këtu dhe bëjnë presion…Të shohim pak gangsterët që bredhin këtu nëpër parlament”, tha Shehaj.
Deputeti Erlad Kapri deklaroi se është informuar nga deputetë të opozitës se kreu i Grupit Parlamentar të PS ka kërkuar që mbledhja të bëhej me dyer të mbyllura. Sipas kjo është bërë për faktin që të mbaheshin të fshehta diskutimet dhe të vërtetat.
“Jam informuar nga kolegë të opozitës që Taulant Balla ka kërkuar që mbledhja të bëhet me dyer të mbyllura. Është thënë që përderisa i është drejtuar kuvendit përse mos ta dinë të gjithë deputetët. Taulant Balla thotë jo, kërkon të bëhet me dyer të mbyllura. Skandal. Kjo bëhet që ajo që thonë prokurorët në këtë sallë të mos bëhet e ditur.”, tha Kapri. bw
Belinda Balluku është ende në godinën e Kryeministrisë dhe nuk ka dalë për t’ju drejtuar Kryesisë së Kuvendit.
Gazetari Osman Stafa tha për News24 se Balluku duket se nuk ka preferuar për të qenë brenda mbledhjes së Këshillit të Mandateve. Balluku u rikthye në detyrë pas vendimit të Kushtetuese dhe SPAK veproi duke kërkuar arrestimin e zv/kryeministres.
Komentet